سبزوار نیوز/ شهرستان سبزوار با پیشینه بیش از هفت هزارسال از جمله شهر های کویری در کشور محسوب می شود.مردم این منطقه درقرن های گذشته برای استفاده بهینه از آب آشامیدنی به سمت ایجاد قنات هایی در دل زمین رفتند که آب موردنیاز شهر را از بالادست تامین می کرد.
به گزارش سبزوار نیوز، هر قنات دارای یک یا چند مالک بود.براساس مستندات حدود ۱۳ رشته قنات فعال زیر شهر سبزوار وجود دارد.پس از اجرای طرح های آبرسانی بهداشتی به مناطق شهری، بخشی ازمسیر قنات ها برای خروج فاضلاب شهری استفاده شد.ازسوی دیگر ساخت و ساز های بی ضابطه روی مسیر قنات ها، نبود نقشه و طرحی منسجم برای ساماندهی و مرمت قنات ها و نبود متولی مشخص برای ساماندهی قنات های در حوزه شهری، سبب شده تا روند تخریب قنات ها در شهرستان شتاب بگیرد.
در سال ۱۳۸۸ یکی از این ۱۳ رشته قنات در
چهار راه بیهق این شهر فرو ریخت که سبب کشته شدن یکی از شهروندان این شهر شد اما مطالعات اولیه برای ساماندهی قنات ها به ۵ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که هنوز فراهم نشده است. در این باره با مسئولان شهر سبزوار گفت وگو شده است که درادامه می خوانید.
**۳۰۰ هکتار ازهسته مرکزی شهر در معرض تخریب قنات ها
مدیر عامل سازمان نو سازی و بهسازی شهرداری سبزوار اظهار کرد: حدود ۳۰۰ هکتار از هسته مرکزی شهر به طور مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر آثار مخرب زیر سطحی قنات ها قرار دارد. مهدی برزویی افزود: منطقه در معرض خطر، شامل بافت فرهنگی، اقتصادی و کانون رفت و آمد مردم می شود که آثار تاریخی ارزشمندی چون مسجد جامع، مسجد پامنار، بازار اصلی، یازده کاروانسرا و تیمچه، خانه های تاریخی، مدرسه فخریه و حمام قیصریه در آن قرار دارند.
وی ادامه داد: وجود این بنا ها در مرکز شهر حساسیت و ضرورت جلوگیری از بحران های زیر سطح شهر را افزایش داده است.
برزویی تصریح کرد: تعدادی از قنات ها دارای روان آب، بخشی آغشته به فاضلاب و قسمت هایی نیز متروک شده است و عملکرد تخریبی آب در این قنات ها و از طرفی وجود ساختمان ها، معابر و تاسیسات شهری روی آن ها از یک فرآیند تخریبی رو به رشد و غیر قابل پیش بینی در حال و آینده خبر می دهد.
مدیر عامل سازمان نو سازی و بهسازی سبزوار افزود: فرو رفتگی ها، ایجاد حفره های عمیق، بیرون زدن آب، نشست زمین و تخریب بنا های تاریخی نمونه هایی از خسارات مالی و جانی ناشی ازاین معضل است.
برزویی ادامه داد: تاکنون نشست های فراوانی با دستگاه های جهاد کشاورزی، آب و فاضلاب، شهرداری، مالکان قنوات، فرمانداری و دستگاه قضایی برگزار شده، ولی به دلیل نبود پیوستگی و هماهنگی نتیجه گیری نهایی برای حل مسئله انجام نشده است.
وی گفت: بحران قنات ها فقط وجود حفره و کانال زیر سطح شهر نیست بلکه ساخت و ساز های بدون برنامه باعث آسیب دیدگی مسیر قنات ها شده و آب موجود از مسیر طبیعی خود خارج شده است.
برزویی گفت: این آب در فضای زیر شهر توزیع شده است به گونه ای که در عمق هشت متری مرکز شهر، حجم قابل توجهی آب وجود دارد.
وی با تاکید بر این که بحران قنات های شهر سبزوار به مثابه یک بمب ساعتی مهیب است، گفت: این آب هر لحظه فعالیت تخریبی خود را ادامه می دهد و ناگهان به صورت یک حادثه رخ می نماید.
او تاکید کرد: فضای زیرین شهر سبزوار هر لحظه در حال خالی شدن است که در نهایت به لایه ای مختصر می رسد که با یک فشار جزئی زمین فرو می ریزد.
برزویی با بیان این که موضوع بحران قنات ها بحثی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت، تاکید کرد: مسئولان دستگاه های مختلف از ورود به این موضوع شانه خالی می کنند و این در حالی است که خطر انفجار این بمب ساعتی هر لحظه نزدیک تر می شود.
برزویی گفت: باید ستادی از تمامی بخش های دولتی، عمومی و خصوصی مرتبط به این موضوع با محوریت فرمانداری تشکیل شود تا در این ستاد اقداماتی از جمله شناسایی و مطالعه دقیق و جامع، طراحی برنامه و اجرای راه های مقابله با بحران، ترمیم و اصلاح شرایط و پیگیری مستمر موضوع در دستور کار قرار گیرد.
**مطالعه طرح ساماندهی قنات ها به پنج میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد
معاون عمرانی فرمانداری سبزوار نیز گفت: بررسی وضعیت فعلی قنات ها در حوزه وزارت نیرو و در شهرستان ها به عهده اداره امور منابع آب است اما مطالعه قنات در زیر سطح سبزوار از ضرورت های اولیه است که باید توسط ستاد بحران تامین اعتبار شود.
حسین شاد تصریح کرد: مرحله نخست ساماندهی قنات های سبزوار که شناسایی و مطالعات اولیه است، پنج میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که تامین آن به صورت مرحله ای در دستور کار قرار گرفته است.
وی ادامه داد: مشکل بالا آمدن آب های زیر زمینی فقط مربوط به قنات ها نیست بلکه فرسودگی شبکه آب و فاضلاب نیز باعث سرگردانی آب در زیر بافت شد و این ۲ عامل سبب شده است میزان آب سرگردان در هسته مرکزی شهر به یک دغدغه تبدیل شود.
معاون فرماندار گفت: بخش هایی از شهر به ویژه قسمت شمال شرق با مشکل جدی بالا آمدن آب مواجه است که برای جلوگیری از نشست زمین در این منطقه مجوز برداشت آب و استفاده آن در فضای سبز مطرح شد و به تصویب رسید.
وی افزود: شرکت آب و فاضلاب باید نسبت به اصلاح و تکمیل شبکه آب اقدام کند و همچنین نسبت به شناسایی و اتصال فاضلاب خانگی شهروندانی که به اگو متصل نیستند اقدام و شرایط را برای اتصال این ساختمان ها به اگوی شهری آماده کند.
شاد یادآور شد: تصفیه خانه فعلی جوابگوی جمعیت شهری سبزوار نیست و باید برای اجرای هر چه سریع تر تصفیه خانه دوم اقدام شود.
**فقدان نقشه مدون وضعیت قنات ها در سبزوار
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار اظهار کرد: نقشه مدونی از وضعیت قنات ها، میزان روان آب های موجود در آن و کانال های فرعی ایجاد شده توسط مردم وجود ندارد.
منصور برغمدی افزود: براساس آمار های رسمی ۱۳ رشته قنات زیر شهر سبزوار شناسایی شده، اما به گفته مقنیان تعداد بیشتری قنات در این شهر وجود دارد که بخشی از آن ها مسدود است اما نقشه ای از آن ها در دسترس نیست.
وی ادامه داد: باید با همراهی مالکان، مسیر قنات ها را لایروبی و زمینه خروج آب جمع شده در زیر شهر سبزوار را فراهم کرد.
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار گفت: سازمان جهادکشاورزی موظف به مرمت و بهسازی قنات های واقع در خارج از محدوده شهرهاست بنابراین مرمت قنات های داخل محدوده شهری برعهده شهرداری و امور آب منطقه ای است.
**شهرداری مسئول مرمت قنات ها نیست
شهردار سبزوار نیز گفت: بر اساس قانون توزیع عادلانه آب و قانون شهرداری ها، شهرداری سبزوار یک نهاد غیردولتی است و مسئولیتی در قبال مرمت و لایروبی قنات ها ندارد.
سید علی کوشکی افزود: با وجود این، شهرداری سبزوار سال ۱۳۸۵ طرح مطالعات قنات ها را آغاز کرد اما از آن زمان تاکنون هیچ اداره ای برای کمک به شهرداری اعلام آمادگی نکرده است.
وی ادامه داد: شهرداری در کنار دیگر اداره ها و نهاد های دولتی آمادگی اجرا و تکمیل طرح مطالعات قنات های شهرستان را دارد اما به تنهایی مسئولیتی در این زمینه ندارد.
**مطالعات قنات های سبزوار کامل نیست
مدیر امور آب ناحیه سبزوار گفت: طرح مطالعات قنات های سبزوار که توسط شهرداری اجرا شده، کامل نیست و باید طرح دیگری در این زمینه ارائه شود.
محمد ثابتی فر با بیان این که ساخت و ساز ها روی مسیر قنات ها سبب مسدود شدن مسیر قنوات شده است، عنوان کرد: براساس قانون، شهرداری باید طرحی مدون و اجرایی برای مهار آب قنات ها طراحی و آن را ارائه کند.
وی با بیان این که متولی مرمت و بهسازی قنوات در قانون شهرداری ها مشخص شده اند ادامه داد: اگر روند رسیدگی به موضوع قنات ها به همین صورت پیش برود در آینده، باید شاهد حوادث مختلفی در شهرستان باشیم.
**ریزش قنات ها یک تهدید جدی
فرماندار ویژه سبزوار اظهار کرد: تخریب و ریزش ۷۰ درصد از ۱۳ رشته قنات موجود در این شهرستان، خطری جدی است که مسئولان باید نسبت به آن توجه ویژه داشته باشند.
احمد برادران اظهارکرد: ظرف چند سال اخیر بخش مهمی از ساختمان های مسکونی بدون ضابطه در مسیر قنات ها بنا شده اند که این موضوع موجب ریزش و انسداد مسیر حرکت آب در این سازه های آبی شده است.
وی خطر ریزش قنات ها را در سطح شهر سبزوار یک تهدید امنیتی و اجتماعی توصیف و بیان کرد: مسئولان شهرداری، جهاد کشاورزی و امور آب ناحیه سبزوار مکلفند با برنامه ریزی مدون این مشکل را حل کنند.
در سال ۱۳۸۸ یکی از این ۱۳ رشته قنات در
چهار راه بیهق این شهر فرو ریخت که سبب کشته شدن یکی از شهروندان این شهر شد اما مطالعات اولیه برای ساماندهی قنات ها به ۵ میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که هنوز فراهم نشده است. در این باره با مسئولان شهر سبزوار گفت وگو شده است که درادامه می خوانید.
**۳۰۰ هکتار ازهسته مرکزی شهر در معرض تخریب قنات ها
مدیر عامل سازمان نو سازی و بهسازی شهرداری سبزوار اظهار کرد: حدود ۳۰۰ هکتار از هسته مرکزی شهر به طور مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر آثار مخرب زیر سطحی قنات ها قرار دارد. مهدی برزویی افزود: منطقه در معرض خطر، شامل بافت فرهنگی، اقتصادی و کانون رفت و آمد مردم می شود که آثار تاریخی ارزشمندی چون مسجد جامع، مسجد پامنار، بازار اصلی، یازده کاروانسرا و تیمچه، خانه های تاریخی، مدرسه فخریه و حمام قیصریه در آن قرار دارند.
وی ادامه داد: وجود این بنا ها در مرکز شهر حساسیت و ضرورت جلوگیری از بحران های زیر سطح شهر را افزایش داده است.
برزویی تصریح کرد: تعدادی از قنات ها دارای روان آب، بخشی آغشته به فاضلاب و قسمت هایی نیز متروک شده است و عملکرد تخریبی آب در این قنات ها و از طرفی وجود ساختمان ها، معابر و تاسیسات شهری روی آن ها از یک فرآیند تخریبی رو به رشد و غیر قابل پیش بینی در حال و آینده خبر می دهد.
مدیر عامل سازمان نو سازی و بهسازی سبزوار افزود: فرو رفتگی ها، ایجاد حفره های عمیق، بیرون زدن آب، نشست زمین و تخریب بنا های تاریخی نمونه هایی از خسارات مالی و جانی ناشی ازاین معضل است.
برزویی ادامه داد: تاکنون نشست های فراوانی با دستگاه های جهاد کشاورزی، آب و فاضلاب، شهرداری، مالکان قنوات، فرمانداری و دستگاه قضایی برگزار شده، ولی به دلیل نبود پیوستگی و هماهنگی نتیجه گیری نهایی برای حل مسئله انجام نشده است.
وی گفت: بحران قنات ها فقط وجود حفره و کانال زیر سطح شهر نیست بلکه ساخت و ساز های بدون برنامه باعث آسیب دیدگی مسیر قنات ها شده و آب موجود از مسیر طبیعی خود خارج شده است.
برزویی گفت: این آب در فضای زیر شهر توزیع شده است به گونه ای که در عمق هشت متری مرکز شهر، حجم قابل توجهی آب وجود دارد.
وی با تاکید بر این که بحران قنات های شهر سبزوار به مثابه یک بمب ساعتی مهیب است، گفت: این آب هر لحظه فعالیت تخریبی خود را ادامه می دهد و ناگهان به صورت یک حادثه رخ می نماید.
او تاکید کرد: فضای زیرین شهر سبزوار هر لحظه در حال خالی شدن است که در نهایت به لایه ای مختصر می رسد که با یک فشار جزئی زمین فرو می ریزد.
برزویی با بیان این که موضوع بحران قنات ها بحثی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت، تاکید کرد: مسئولان دستگاه های مختلف از ورود به این موضوع شانه خالی می کنند و این در حالی است که خطر انفجار این بمب ساعتی هر لحظه نزدیک تر می شود.
برزویی گفت: باید ستادی از تمامی بخش های دولتی، عمومی و خصوصی مرتبط به این موضوع با محوریت فرمانداری تشکیل شود تا در این ستاد اقداماتی از جمله شناسایی و مطالعه دقیق و جامع، طراحی برنامه و اجرای راه های مقابله با بحران، ترمیم و اصلاح شرایط و پیگیری مستمر موضوع در دستور کار قرار گیرد.
**مطالعه طرح ساماندهی قنات ها به پنج میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد
معاون عمرانی فرمانداری سبزوار نیز گفت: بررسی وضعیت فعلی قنات ها در حوزه وزارت نیرو و در شهرستان ها به عهده اداره امور منابع آب است اما مطالعه قنات در زیر سطح سبزوار از ضرورت های اولیه است که باید توسط ستاد بحران تامین اعتبار شود.
حسین شاد تصریح کرد: مرحله نخست ساماندهی قنات های سبزوار که شناسایی و مطالعات اولیه است، پنج میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که تامین آن به صورت مرحله ای در دستور کار قرار گرفته است.
وی ادامه داد: مشکل بالا آمدن آب های زیر زمینی فقط مربوط به قنات ها نیست بلکه فرسودگی شبکه آب و فاضلاب نیز باعث سرگردانی آب در زیر بافت شد و این ۲ عامل سبب شده است میزان آب سرگردان در هسته مرکزی شهر به یک دغدغه تبدیل شود.
معاون فرماندار گفت: بخش هایی از شهر به ویژه قسمت شمال شرق با مشکل جدی بالا آمدن آب مواجه است که برای جلوگیری از نشست زمین در این منطقه مجوز برداشت آب و استفاده آن در فضای سبز مطرح شد و به تصویب رسید.
وی افزود: شرکت آب و فاضلاب باید نسبت به اصلاح و تکمیل شبکه آب اقدام کند و همچنین نسبت به شناسایی و اتصال فاضلاب خانگی شهروندانی که به اگو متصل نیستند اقدام و شرایط را برای اتصال این ساختمان ها به اگوی شهری آماده کند.
شاد یادآور شد: تصفیه خانه فعلی جوابگوی جمعیت شهری سبزوار نیست و باید برای اجرای هر چه سریع تر تصفیه خانه دوم اقدام شود.
**فقدان نقشه مدون وضعیت قنات ها در سبزوار
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار اظهار کرد: نقشه مدونی از وضعیت قنات ها، میزان روان آب های موجود در آن و کانال های فرعی ایجاد شده توسط مردم وجود ندارد.
منصور برغمدی افزود: براساس آمار های رسمی ۱۳ رشته قنات زیر شهر سبزوار شناسایی شده، اما به گفته مقنیان تعداد بیشتری قنات در این شهر وجود دارد که بخشی از آن ها مسدود است اما نقشه ای از آن ها در دسترس نیست.
وی ادامه داد: باید با همراهی مالکان، مسیر قنات ها را لایروبی و زمینه خروج آب جمع شده در زیر شهر سبزوار را فراهم کرد.
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار گفت: سازمان جهادکشاورزی موظف به مرمت و بهسازی قنات های واقع در خارج از محدوده شهرهاست بنابراین مرمت قنات های داخل محدوده شهری برعهده شهرداری و امور آب منطقه ای است.
**شهرداری مسئول مرمت قنات ها نیست
شهردار سبزوار نیز گفت: بر اساس قانون توزیع عادلانه آب و قانون شهرداری ها، شهرداری سبزوار یک نهاد غیردولتی است و مسئولیتی در قبال مرمت و لایروبی قنات ها ندارد.
سید علی کوشکی افزود: با وجود این، شهرداری سبزوار سال ۱۳۸۵ طرح مطالعات قنات ها را آغاز کرد اما از آن زمان تاکنون هیچ اداره ای برای کمک به شهرداری اعلام آمادگی نکرده است.
وی ادامه داد: شهرداری در کنار دیگر اداره ها و نهاد های دولتی آمادگی اجرا و تکمیل طرح مطالعات قنات های شهرستان را دارد اما به تنهایی مسئولیتی در این زمینه ندارد.
**مطالعات قنات های سبزوار کامل نیست
مدیر امور آب ناحیه سبزوار گفت: طرح مطالعات قنات های سبزوار که توسط شهرداری اجرا شده، کامل نیست و باید طرح دیگری در این زمینه ارائه شود.
محمد ثابتی فر با بیان این که ساخت و ساز ها روی مسیر قنات ها سبب مسدود شدن مسیر قنوات شده است، عنوان کرد: براساس قانون، شهرداری باید طرحی مدون و اجرایی برای مهار آب قنات ها طراحی و آن را ارائه کند.
وی با بیان این که متولی مرمت و بهسازی قنوات در قانون شهرداری ها مشخص شده اند ادامه داد: اگر روند رسیدگی به موضوع قنات ها به همین صورت پیش برود در آینده، باید شاهد حوادث مختلفی در شهرستان باشیم.
**ریزش قنات ها یک تهدید جدی
فرماندار ویژه سبزوار اظهار کرد: تخریب و ریزش ۷۰ درصد از ۱۳ رشته قنات موجود در این شهرستان، خطری جدی است که مسئولان باید نسبت به آن توجه ویژه داشته باشند.
احمد برادران اظهارکرد: ظرف چند سال اخیر بخش مهمی از ساختمان های مسکونی بدون ضابطه در مسیر قنات ها بنا شده اند که این موضوع موجب ریزش و انسداد مسیر حرکت آب در این سازه های آبی شده است.
وی خطر ریزش قنات ها را در سطح شهر سبزوار یک تهدید امنیتی و اجتماعی توصیف و بیان کرد: مسئولان شهرداری، جهاد کشاورزی و امور آب ناحیه سبزوار مکلفند با برنامه ریزی مدون این مشکل را حل کنند.
این سایت در قبال این مطالب مسؤلیتی ندارد.
