سیزده بدر پایان جشن های نوروزی

سخن پیرامون جشن سیزده بدر همانند دیگر
جشن های ملی و باستانی ایران ،نیاز به پژوهش زیاد و مقدمه چینی ای طولانی دارد به ویژه
جشنی مانند سیزده بدر بااین گستره ی برگذاری و سابقه طولانی که این پهنه و زمان تغیراتی
ژرف در آیین ها و مراسم ویژه ی این روز ایجاد کرده است.

نخست باید به این موضوع توجه داشت که در
فرهنگ ایرانی هیچ یک از روز های سال نحس،بدیمن یا شوم شمرده نشده بلکه چنانچه میدانیم
هریک از روزهای هفته و ماه نام هایی زیبا در ارتباط با یکی از مظاهر طبیعت یا ایزدان
و امشا سپندان داشته و دارند و روز سیزدهم در گاهشماری ایران نیز تیرروز نام دارد که
از آن ستاره تیشتر ،ستاره باران آور میباشد و ایرانیان از روی خجستگی ،این روز را برای
نخستین جشن تیرگان سال ،انتخاب کرده اند.

همچنین در هیچ یک از متون کهن و هیچ دانشمند
و نویسنده ای از این روز به بدی یاد نکرده اند بلکه در بیشتر نوشتار ها و کتابها از
سیزدهم نوروز با عنوان روزی فرخنده و خجسته نام برده اند،اما چیزی که از نفوذ فرهنگ
اروپایی در زمان حکومت صفویان رسید که دراین فرهنگ نیز عدد ۱۳ را نحس میدانستند و هنوز هم با پیشرفت های علمی و فن
اوری پیشرفته اروپا این خرافات عمیقا در دل بسیاری از اروپاییان وجود دارد که درمقایسه
با خرافات شرقی شمارگان آنها کم نیست و مثال های بسیار دیگری مانند (داشتن روزی بد
با دیدن گربه سیاه)(احتمال رویدادی بد پس از رد شدن از زیر نردبان)(یا شوم بودن گذاشتن
کلید خانه روی میز آشپز خانه)(خوش شانسی اوردن نعل اسب)و بسیاری موارد خرافی دیگر که
خوشبختانه وارد فرهنگ ما نشده اند و برای ما خنده آور است اما تنها چیزی که در فرهنگ
ایرانی میتوانیم درباره عدد ۱۳ به
خاطر خاصیت بخش ناپذیری آن است که این خود نشانه ای از دانش بالای ایرانیان از ریاضی
و به کارگیری آن در زندگی روزمره است.

**تاریخچه سیزده بدر

همانطور که پیشینه ی جشن نوروز را از زمان
جمشید میدانند درباره ی سیزده بدر را در صحرای سبز و خرم  خیمه و خرگاه بر پا میکند و بارعام میدهد و چندین
سال متوالی این کار را انجام میدهد که درنتیجه این مراسم از ایران زمین صورت سنت و
آیین در مییاید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون تز خانه در چشمه سارها و دامن
طبیعت برگزار میکند.

برخی پژوهشگران پنداشته اند که جشن سیزده
بدر بیش از یکی دو سده دیرینگی ندارد اما با دقت بیشتر در میابیم که شواهدی برای دیرینگی
جشن سیزده بدر وجود دارد.

آیین های سال نو سومر بانام زگموگ و دربابل
با نام آکیتو دوازده روز به درازا میکشیده و در روز سیزدهم جشن در آغوش طبیعت برگزار
میشده به این ترتیب تصور میشود که سیزده بدر دارای سابقه ای دست کم ۴ هزار ساله است.

**شیوه های برگزاری مراسم سیزده بدر

همنطور که میدانیم سیزدهم فروردین بیشتر
روز میباشد و آغاز نیم سال دوم زراعی ،و مردمان ایرانی برای نیایش و گرامیداشت تیشتر،ایزد
باران آور و نوید بخش سال نیک به کشتزار ها و مزارع خود میرفتند و در زمین تازه روییده
و سرسبز و آکنده از انبوه گل وگیاهان صحرایی به شادی و ترانه سرایی و پایکوبی میپرداختند.

بازی های گروهی،ترانه ها،رقص های دسته
جمعی،خوراک پزی های عمومی،بادبادک پرانی،هماورد جویی جوانان،آب پاشی و آب بازی بخشی
از این بازی هاست که ریشه در باور ها و فرهنگ اساطیری دارند.

**علف گره زدن یکی از مراسمات سیزده بدر

افسانه آفرینش در ایران باستان و موضوع
نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی درباره کیومرث دارای اهمیت زیاد است که در
اوستا چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را نخستین پادشاه و نیز نخستین بشر
نامیده است.

گفته های حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک
الارض و الانبیا این چنین است که:مشیه و مشیانه که دختر و پسر دو قلوی کیومرث بودند
روز سیزدهم فروردین برای نخستین بار در جهان با هم ازدواج کردند در ان زمان چون عقد
و نکاح شناخته شده نبود !آن دو به وسیله ی گره زدن دوشاخه (مورد)پایه ی ازدواج خود
را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز به خ به خوبی آگاهی داشتند.

این مراسم را بویژه دختران و پسران دم
بخت روز سیزده بدر انجام میدادند که امروزه نیز دختران و پسران  برای بستن پیمان زناشویی نیت میکنند و علف گره میزنند
که این رسم از زمان کیانیان تقریبا فراموش شد و در زمان هخامنشیان دوباره آغاز شد و
تا امروز باقی مانده است.اگر در گذشته مادران و پدران ما سبزه های نوروزی خود را در
حین روز به صحرا میبرده و برای احترام بخ زمین و گیاه ان را در آغوش زمین میکاشتند.

امروزه ما انرا به سوی یکدیگر پرتاپ میکنیم
و تکه تکه اش میکنیم.سیزده بدر پیشینیان ما ،روزی برای ستایش و دعا برای طلب باران
فراوان در سال پیش رو برای گرامیداشت و پاکیزگی طبیعت و مظاهر آن زیست بوم مقدس انان
بوده است درحالیکه امروزه روز ویرانی و تباهی طبیعت است.